Tafeletiquette.
Over tafeletiquette bij het bridge is al veel geschreven, en meestal in de vorm van hoffelijk gedrag zoals dat in de spelregels staat. Daar wil ik het dus niet over hebben en het gaat ook niet over Dombo in het bijzonder. Door de jaren heen is er natuurlijk op het gebied van etiquette veel veranderd. Dat het bijvoorbeeld gezellig is in de speelzaal in plaats van muisstil, alhoewel dat bij sommige verenigingen nog steeds de norm is. In de etiquette zitten veel ongeschreven regels die overal anders kunnen zijn, wat het een lastig onderwerp maakt.
De basis is natuurlijk dat ieders gedrag zo dient te zijn dat dit geen invloed heeft op het spel, maar zelf merk ik al dat ik er ook soms niet goed mee omga. Ken je die spelers die dan, afhankelijk van hun humeur, hun kaarten steeds met een harde 'knak' uit hun hand halen? Soms betrap ik mij erop dat ik dat ook doe. Zo zijn er ook spelers die hun kaarten op bepaalde moment agressief bijspelen of soms zelfs met extra kracht op tafel smijten, met als toppunt spelers die vaste maniertjes hebben om hun kaart te spelen als ze de slag gaan winnen (en niet persé als 4e in de slag). Zo zijn er ook spelers die allang bepaald hebben welke kaart ze gaan spelen (ze zijn dan vaak de laatste in de slag) die ook al in hun hand hebben, maar tergend lang wachten met die open te draaien.
Wat ook veel voorkomt is een overmatig aan de dag leggen van bravoure. Dat uit zich bijvoorbeeld door alvast een kaart uit de hand te nemen en klaar te houden, omdat men "toch al weet wat er door de tegenstander gespeeld gaat worden". Uiteraard doet men dat dan om tegenstanders te imponeren (en te intimideren), maar vreemd genoeg meestal bij spelers van lager niveau. Sommigen doen het ook om hun ongeduld te tonen en ook hier moet ik bekennen dat ik achteraf merk dat ik mij daar wel eens schuldig aan maak. Overigens is dit niet alleen een overtreding van goed fatsoen, maar is het zelfs een overtreding van de spelregels om een kaart uit je hand te halen als het niet jouw beurt is om te spelen.
Het zijn vaak ongemerkte gewoontes die erin geslopen zijn en volledig onbewust gedaan worden. Ik schrijf er ook niet over omdat iedereen elkaar daar maar eens op moet gaan wijzen, maar om iedereen eens over zijn eigen maniertjes te laten nadenken en te bedenken hoe ethisch dat dus nu wel of niet is. De aanleiding om hierover te schrijven ligt echter in een heel andere hoek.
Een paar jaar geleden heeft de bridge bond aangegeven dat het wenselijk is dat men na de afsluitende pas, de bieding laat liggen tot er is uitgekomen. Er was nadrukkelijk geen regel van gemaakt, zoals in sommige andere landen, maar een aanbeveling. Puur om te voorkomen dat er een arbiter geroepen wordt als na 1NT – 3NT iedereen zijn kaartjes opruimt. Dat is bij de NBB niet veranderd, maar district Utrecht heeft het wel tot een regel gemaakt. Overigens heb ik recent een pleidooi geschreven aan de NBB om er wel een regel van te maken. Zie onder.
Het valt mij op hoeveel spelers het beneden hun stand vinden om de biedkaartjes even te laten liggen en, op meer of mindere wijze, minachtend reageren als hun tegenstanders dat wel doen of vragen even te wachten met opruimen. Het basisconcept 'respect voor de spelers aan tafel hebben', 'hoffelijk zijn' en ze 'tijd en ruimte gunnen', is hier vaak ver te zoeken. Daarnaast snap ik het ook niet vanuit een efficiëntie standpunt.
Let de komende tijd eens op de speler die moet uitkomen. In opperste concentratie is deze na de laatste pas bezig om zijn biddingbox weer op te ruimen, om vervolgens nadat dit klaar is weer met de aandacht terug te keren naar de tafel. Dan zie je gewoon de raderen in beweging komen. Wat spelen we ook alweer? Moet ik uitkomen? Wat was het biedverloop ook al weer? Meestal herinneren ze het zich na een korte denkpauze weer en komt er een kaart op tafel. Terwijl je tijdens de laatste paar passen al weet dat het biedverloop over is, en je heerlijk geconcentreerd in het spel kunt blijven om je uitkomst te bedenken. Maar nee, de biddingbox opruimen is belangrijker. Probeer maar eens te registreren hoe vaak het voorkomt dat die speler achteraf zegt: "Ja, daar heb ik tijdens het bieden ook aan gedacht, maar is me vervolgens (nadat hij zijn biddingbox heeft opgeruimd) ontschoten".
Ik kan me werkelijk niet voorstellen waarom de speler die uit moet komen eerst zijn concentratie verbreekt voor zoiets stoms als het opruimen van een biddingbox.
De andere spelers aan tafel moeten op twee dingen wachten. De uitkomst en het neerleggen van de dummy. Terwijl de speler die aan de beurt is over zijn uitkomst nadenkt, heeft iedereen de tijd om het volledige biedverloop goed op zich te laten inwerken. Als vervolgens de dummy wordt neergelegd heeft iedereen nog eens ruimschoots te tijd om zijn biedkaarten op te ruimen, behalve de dummy zelf natuurlijk, maar die heeft er dan vervolgens 13 slagen lang de tijd voor.
Dus vanwaar die obsessie van iedereen om zo snel mogelijk die biedkaarten van tafel te krijgen? Toegegeven, het is voor een deel ook een ingesleten gewoonte, maar met een klein beetje aandacht is die snel af te leren. Er zullen altijd spelers blijven die het onzin vinden en we kunnen alleen maar hopen dat ze het in zich vinden om een beetje respect te hebben voor de anderen aan tafel.
Ook een onderwerp om eens over het voetlicht te brengen is de omgang met de Bridgemate. We hebben sinds kort nieuwe, maar eigenlijk had dit al eens eerder aangekaart moeten worden. Over die nieuwe Bridgemates gesproken, dit plaatje dat al langer op internet rondzwerft is wel weer heel erg van toepassing:
Er waren behoorlijk wat mensen die de nieuwere Bridgemates wilden hebben, ook vanwege de nieuwe functies, maar nu steen en beek klagen nu ze er zijn, vanwege het gebruik van die nieuwe functies. Typisch.
Maar dat was niet waar ik het met betrekking tot de Bridgemate over wilde hebben. Noord voert na het bieden het contract in, en nadat de uitkomst open ligt ook de uitkomst. (daarna ruimt hij zijn biedkaartjes op 😉 ). Alleen als Noord zelf moet uitkomen heeft hij dus wat extra tijd nodig (nadat hij is uitgekomen). Als het spelen afgelopen is, dan vult deze het resultaat in en geeft de Bridgemate door aan Oost die dan de invoer zorgvuldig controleert. Maar dan…
Laten we eerst eens bepalen dat iedereen aan tafel het recht heeft op dezelfde informatie. Na het accepteren van de score biedt de Bridgemate vaak de mogelijkheid om extra informatie te tonen. Als jij de Oostspeler bent en geen behoefte hebt aan die informatie, dan betekent dat toch niet dat jij kunt bepalen dat andere spelers, die deze behoefte misschien wel hebben, die informatie niet mogen krijgen? Toch zijn er spelers die de informatie dan gauw wegdrukken zodat anderen het niet kunnen zien. Beetje vreemd, toch? Voor sommigen een gewoonte, voor sommigen een uiting van bravoure en/of superioriteit. Hoe dan ook, slecht!
Ook het omgekeerde gebeurt. Oost bekijkt wel de informatie, deelt deze niet met zijn/haar tafelgenoten, drukt deze informatie vervolgens weg en geeft het kastje dan terug aan Noord. De andere spelers nu dwingend om, als ze de informatie toch willen hebben, daar bij Oost om te moeten bedelen. Zo zal het toch niet bedoeld zijn?
En dat terwijl de oplossing vrij simpel is. Wil je als Oost de resultaten niet zien, geef dan gewoon het kastje terug aan Noord. Die kan dan zelf bepalen of hij ze wil bekijken. Je kunt zelfs vragen aan Noord of hij zo vriendelijk wil zijn om de scores niet op te lezen omdat jij dat onprettig vindt. En zeker ook niet becommentariëren. Zuid kan dan ook nog even in stilte kijken. Allemaal geen bezwaar en iedereen tevreden. Zo kan het ook.
Wil je het wel zien, bekijk de resultaten dan en geef dan, zonder die weg te drukken, het kastje terug aan Noord. Aangezien je in dit geval de enige bent die het percentage heeft gezien, meldt dat dan wel even aan de anderen. Ik hoor nu al een paar mensen denken, "ja maar Zuid en west dan?". Als die de informatie ook willen hebben, dan zal hun partner daar toch van op de hoogte zijn en ze faciliteren?
Er zitten twee belangrijke valkuilen aan het inzien van de resultaten. Namelijk dat je er luidkeels over gaat praten en dat je jouw kostbare tijd in een ronde gaat verspillen aan het proberen te bedenken hoe het dan toch in de andere ronden bij de andere spelers is gegaan. Mensen zijn van nature nieuwsgierig. Dat is niet slecht, maar bedenk dat het niet altijd zinvol is. Dat overpeinzen kan na afloop aan de bar ook nog, en daar is het ook gezelliger en minder riskant.
Als laatste een don't, die toch helaas nog wel eens voorkomt. Geen feestje als je een topscore haalt. Je mag best trots zijn op iets nieuws (bridge-technisch) dat je gelukt is, maar niet op een behaalde "top". Als je sportief bent en een slechte score haalt kun feliciteer je de tegenstanders. Als je sportief bent en een goede score haalt dan wrijf je dat er niet in en als je van jouw tegenstanders een complimentje krijgt neem je dat respectvol aan. Maakt je echt geliefd aan tafel.
Voel je vooral vrij om, als je er een andere mening over hebt, zelf een stukje voor de e-Dommy te schrijven. Wordt trouwens ook erg gewaardeerd als je het over een heel ander onderwerp doet.
Mijn schrijven aan de Weko, 24-11-16
Beste Weko
Ik zou graag op persoonlijke titel willen reageren op onderstaand schrijven. (betrof een bericht over het laten liggen van biedkaartjes aan functionarissen van district Utrecht. Staat niet in dit document)
Bridgers zijn hardleers, gewoontedieren en lijden aan chronische zelfoverschatting. Men voelt zich simpelweg "te goed" om de biedkaartjes te laten liggen en mensen die vragen of ze kunnen blijven liggen kunnen een denigrerende benadering verwachten. En hoe lovenswaardig het ook is om de gedachte achter een regel te willen promoten, men kan er niet mee omgaan dat er geen regel is. Om terug te grijpen op de metafoor van WW129 (WekoWijzer), dit is hoe mensen het vertalen: Het is niet verboden om door rood te rijden, dus doen ze dat ook vrijelijk.
In alle correspondentie die ik erover lees wordt relatief weinig aandacht besteed aan de grote groep mensen die er van profiteert als de kaartjes blijven liggen en wordt relatief veel aandacht besteed aan situaties waarin men wel de kaartjes mag opruimen. Zeker ook in dit laatste schrijven aan de verenigingen van district Utrecht.
Men is zo geconditioneerd in het opruimen van biedkaartjes, zodra men denkt dat het laatste bod gedaan is, dat Pavlov het als primair bewijs voor zijn studies zou kunnen gebruiken. Ik heb al vaker betoogd dat het heel raar is. Iedereen is geconcentreerd bezig met het spel en na de laatste pas is er een speler die moet uitkomen. Dan is het toch raar om zijn concentratie te onderbreken om biedkaartjes op te ruimen om zich daarna opnieuw te gaan concentreren om een goede uitkomst te bedenken, als er al niet eerst moet worden nagedacht over wie er uit moet komen? Vervolgens is er na de uitkomst een opgelegde onderbreking want de dummy moet zijn kaarten neerleggen.
Laat ik een voorbeeld geven van een biedserie die volgens de Weko niet hoeft te blijven liggen maar die aan tafel altijd voor problemen zorgt.
1X – 1NT
3NT – a.p.
Bijna standaard wil de speler links van de 3NT bieder uitkomen. Dat is immers de sterke hand en het "vuilnisbakkenbod" wordt niet geregistreerd als voorgestelde speelsoort. Wat daarbij een belangrijke rol speelt is het "alfa" gedrag aan tafel. Zodra 3NT de tafel raakt beginnen mensen met hun hand op hun biedingen te slaan en wordt er begonnen met opruimen. Dat demonstreren van superioriteit (en daarin ook zeker niet achter willen blijven bij hun tafelgenoten) is een psychologisch effect dat onbewust uitgroeit tot een gewoonte en uiteindelijk tot een conditionering. Dus hoe loffelijk het streven om mensen aan te spreken op hun redelijkheid, men kan dat simpelweg niet. Getuige ook ongestoorde biedseries van 5 of meer ronden die na het afsluitende bod gewoon standaard worden opgeruimd. Waarbij de speler die niet mag uitkomen in een nadelige positie wordt geplaatst want hij mag tot er uitgekomen is immers niets zeggen wat de uitkomst kan beïnvloeden. Als hij dus vragen heeft, maar zijn maat niet, kan hij niet aangeven dat de kaartjes moeten blijven liggen zonder OI over te brengen.
Dat standaard opruimen zorgt ook voor een belangrijk probleem op het moment dat het vermeende "laatste" bod niet opgelegd het laatste bod is. Wie nu in de uitpas nog een optie wil overwegen en dus vraagt om nog niet op te ruimen, brengt per direct OI over tafel, en al helemaal als na ampel beraad bedacht wordt om toch te passen.
Wie wel eens een kroegendrive speelt moet het volgende niet onbekend voorkomen:
West – Noord – Oost – Zuid
1HA – pas – 2HA – pas
Opruimen!
Waarna Noord zegt: "Ho, ho! Het bieden is nog niet afgelopen." West in de war. Haalt 1HA weer uit de biedbak, maar in plaats van deze op tafel te leggen wordt het half vastgehouden om het zo snel mogelijk weer te kunnen opruimen. Vervolgens doubleert Noord, past Oost en Zuid bied nu 2SC. West vindt het wel best en wil 1HA alweer gaan opruimen, maar nu houdt Oost dat tegen en legt toch nog 3HA op tafel.
Klinkt het bekend? Het is niet slechts éénmaal dat ik dit soort taferelen heb meegemaakt. Ik heb recent zelfs meegemaakt dat spelers zeiden: "ik kom niet uit tot je jouw biedkaartjes hebt opgeruimd." Dus toen het schijven van district Utrecht kwam (waarvan ik ten onrechte aannam dat dit een standpuntwijziging van de Weko betrof) is het door mij met gejuich ontvangen.
Ook na 1NT – 3NT hebben beide tegenstanders, dus ook de speler in de uitpas, het recht om op hun gemak een overweging te maken om wel of niet te passen. De weigering van de Weko om het laten liggen van de biedkaartjes te verplichten, draagt er in mijn ogen in belangrijke mate aan bij dat het geen gewoonte wordt. Maak het simpel. Eén duidelijke regel! (en als een arbiter een straf uitdeelt voor het opruimen van 1NT – 3NT, dan kan de PK die ongedaan maken en vervangen door een waarschuwing) Maak duidelijk dat het niet alleen een regel is, maar ook een vorm van respect voor de tegenstanders. Tijdens het neerleggen van de dummy (die zelf zijn biedkaarten even naar zich toe of opzij kan schuiven) heeft iedereen voldoende tijd om op te ruimen.
Ik heb het eerder al gehad over OI. OI is een belangrijke bedreiging voor het bridgespel. Hoe makkelijk is het om mijn volgbod de ene keer wel te laten liggen en een andere keer snel op te ruimen? Ik laat mijn biedkaartjes, al is het 5x pas, altijd liggen tot de uitkomst open ligt want ik wil op geen enkele manier aanleiding geven tot commentaar op de ene keer wel en de andere keer niet opruimen. Het is nog sterker, ik vind dat na 1NT – 3NT de eerst volgende speler niet zijn paskaartje mag vasthouden in de verwachting (of om aan partner duidelijk te maken?) dat er verder gepast gaat worden. Het is bij topwedstrijden toch ook niet zo dat na het 3NT bod de tray onder het scherm doorgeschoven wordt en vervolgens leeg terugkomt omdat de 1e en 2e passer al besloten hebben dat het bieden klaar is? In dat licht is het met de hand op de biedkaartjes slaan ook een zeer slechte gewoonte. Het geeft gewoon door aan maat "Ik vind dat het bieden afgelopen is, en het maakt niet uit wat jij ervan vindt".
Het is mijn hoop dat de Weko hier vaker en duidelijker (en daarmee bedoel ik niet alleen benoemen in de Wekowijzer, maar ook direct op de nieuwspagina van de bond en direct mailen aan verenigingen) naar de leden van de bridgebond communiceert wat het beleid is omtrent het laten liggen van de biedkaartjes met heel veel nadruk op het wél laten liggen, en zonder de uitzonderingen de aandacht te geven (dat kan dan weer wel in de WW). Daarnaast spreek ik de hoop uit dat de Weko dit nog eens serieus onder de loep neemt en serieus overweegt om het simpelweg verplicht te maken.
Tot zover mijn persoonlijke overpeinzingen. Hopelijk kunnen jullie er iets mee.
Groet,
Erik